Tại sao nhân viên bực bội khi bạn cứ cố coaching họ?
Coaching là một công cụ mạnh mẽ. Nhưng như mọi công cụ, nó chỉ hiệu quả khi dùng đúng lúc, đúng chỗ.
Chào bạn,
“Sếp ơi, nếu sếp biết câu trả lời thì cho em biết được không ạ?”
Câu nói này từ một nhân viên – với vẻ mặt vừa bực bội vừa bối rối – sau khi sếp của anh liên tục hỏi lại “Em nghĩ sao?” thay vì trả lời câu hỏi của họ: “Deadline của dự án là khi nào vậy sếp?”
Vị sếp này kể lại với tôi: “Lúc đó tôi mới nhận ra: Tôi đang cố coaching... nhưng làm sai chỗ”.
Đây là một sai lầm phổ biến mà nhiều nhà quản lý mắc phải khi mới biết về coaching. Họ nghĩ rằng coaching = luôn luôn đặt câu hỏi, không bao giờ đưa ra câu trả lời.
Không phải vậy. Coaching là một công cụ mạnh mẽ. Nhưng như mọi công cụ, nó chỉ hiệu quả khi dùng đúng lúc, đúng chỗ.
Hôm nay, chúng ta sẽ nói về điều mà ít khóa đào tạo coaching nào nhắc đến: Khi nào KHÔNG NÊN coaching.
Vì đôi khi, coaching tốt nhất là... không coaching.
3 tình huống bạn KHÔNG NÊN coaching
1. Khi chỉ có MỘT câu trả lời đúng
Nếu ai đó hỏi bạn phòng tắm ở đâu, đừng hỏi lại “Bạn nghĩ nó ở đâu?”. Đó không phải là coaching. Đó là sự chế giễu.
Tương tự: Khi có quy trình chuẩn phải tuân thủ, deadline cứng từ khách hàng, hoặc chính sách công ty bắt buộc – hãy nói thẳng. Nhân viên cần sự rõ ràng, không phải câu đố.
2. Khi bạn đã biết chính xác muốn họ làm gì
Tôi nhớ một Giám đốc Marketing kể: “Tôi cần nhân viên thiết kế banner theo đúng brand guideline. Nhưng thay vì nói thẳng, tôi lại hỏi: “Em nghĩ nên dùng màu gì?” Kết quả là mất 1 ngày sửa đi sửa lại và cuối cùng tôi vẫn phải nói: “Em làm theo guideline này”.
Đó không phải coaching. Đó là thao túng.
Nếu bạn đã quyết định, hãy nói rõ với nhân viên của mình: Tôi cần bạn làm A theo cách B vì lý do C.
3. Khi họ KHÔNG MUỐN được coaching
Bạn không thể coaching ai đó nếu họ không sẵn sàng.
Có những lúc nhân viên chỉ cần một câu trả lời nhanh, một chỉ đạo rõ ràng, hoặc một quyết định từ bạn vì họ đang quá stress. Nếu họ hỏi: “Anh muốn em làm gì?”. Đừng hỏi lại “Em nghĩ em nên làm gì?”. Đôi khi, câu trả lời thẳng thắn chính là hình thức hỗ trợ tốt nhất.
✋ Dừng lại 30 giây - Bạn có đang mắc lỗi này không?
Hãy nhớ lại tuần vừa rồi:
· Có lần nào bạn hỏi “Em nghĩ sao?” khi thực ra bạn đã có câu trả lời rõ ràng?
· Có lần nào nhân viên trông bối rối khi bạn cố coaching họ?
· Có lần nào bạn cảm thấy “Sao coaching mất thời gian thế?”
Nếu có ít nhất 1 câu “Có” → Bạn hãy đọc tiếp.
Câu chuyện cảnh tỉnh khi coaching sai chỗ
Một giám đốc chia sẻ với tôi: Năm ngoái, tôi có một nhân viên xuất sắc. Anh ấy thường xuyên đến hỏi tôi những câu hỏi cụ thể, và tôi luôn trả lời: Anh nghĩ sao? Tôi nghĩ mình đang giúp anh ấy phát triển.
Đến khi anh ấy xin nghỉ việc, trong buổi exit interview, anh nói: Em cảm thấy mỗi khi cần sự hỗ trợ rõ ràng, sếp lại né tránh. Em không biết sếp có tin tưởng em hay không.
Lúc đó tôi mới giật mình: Tôi đã coaching sai chỗ.
Vậy KHI NÀO nên coaching?
Coaching phát huy sức mạnh khi: Câu trả lời không rõ ràng, bạn linh hoạt về kết quả, và người kia sẵn sàng suy nghĩ cùng bạn.
🚩 Red Flags - Đừng coaching:
· Khi họ hỏi: “Anh muốn em làm gì?”
· Khi bạn chỉ có 1 câu trả lời đúng
· Khi bạn đã quyết định rồi
✅ Green Flags - Hãy coaching:
· Khi họ nói: “Em không biết nên chọn phương án nào”
· Khi bạn thấy có nhiều cách giải quyết khả thi
· Khi bạn thấy họ có thời gian và sẵn sàng suy ngẫm
3 lĩnh vực coaching tỏa sáng
1. Phát triển con người
· Xây dựng kế hoạch phát triển nghề nghiệp
· Phát triển kỹ năng, thái độ, hoặc thói quen mới
· Chuẩn bị cho lãnh đạo mới trong 90 ngày đầu tiên
2. Giải quyết vấn đề phức tạp
· Brainstorm các phương án khi không có “câu trả lời đúng”
· Nhìn vấn đề từ nhiều góc độ
· Tìm giải pháp bền vững cho vấn đề tái diễn
3. Chuẩn bị thời khắc quan trọng
· Chuẩn bị cuộc đàm phán hoặc bài thuyết trình quan trọng
· Sắp xếp ưu tiên khi quá tải
· Phát triển chiến lược gắn kết đội nhóm
Câu chuyện khi làm đúng
Một quản lý sản xuất chia sẻ: Trước đây tôi nghĩ phải coaching mọi lúc. Kết quả là khi họ cần câu trả lời nhanh, tôi lại hỏi “Em nghĩ sao?” khiến họ bực bội và tôi cũng mệt mỏi.
Giờ tôi đã hiểu: Khi họ cần chỉ đạo, tôi chỉ đạo. Khi họ cần coaching, tôi coaching. Đến giờ, đội làm việc hiệu quả và vui vẻ hơn rất nhiều.
💬 2 cách tôi có thể hỗ trợ bạn:
Cách 1: Bạn có câu hỏi về tình huống cụ thể
Hãy trả lời email này và mô tả ngắn tình huống bạn đang gặp. Tôi sẽ cho bạn góc nhìn của một Coach chuyên nghiệp (miễn phí, trong vòng 24h).
Cách 2: Discovery Session - Buổi tư vấn lộ trình 1-1 (Miễn phí - Giới hạn 10 slots/tháng)
Nếu bạn đang đối mặt với những thách thức như:
Nhân viên không chủ động, cứ hỏi bạn mọi thứ
Team thiếu gắn kết, làm việc rời rạc
Bạn đang thấy sự nghiệp của mình chững lại và không biết sẽ phát triển tiếp như thế nào
Bạn tự nhận thấy mình không biết cách xây dựng và nuôi dưỡng những mối quan hệ chuyên nghiệp
Bạn cảm thấy lạc lõng trong chính đội nhóm của mình
Hoặc bất kỳ tình huống lãnh đạo nào khác...
Tôi mời bạn tham gia Discovery Session miễn phí (30 phút).
Trong 30 phút này, chúng ta sẽ:
Bạn chia sẻ với tôi thách thức cụ thể bạn đang gặp
Tôi đánh giá xem coaching có phải là giải pháp phù hợp không
Nếu phù hợp, tôi đề xuất lộ trình coaching cá nhân hóa cho tình huống của bạn
Bạn có đủ thông tin để quyết định có muốn tiếp tục hay không
Miễn phí. Không áp lực. Chỉ có tư vấn chuyên nghiệp.
👉 Đặt lịch Discovery Session: https://calendly.com/qcoaching-vn/tu-van-1-1
Lưu ý: Để đảm bảo chất lượng tư vấn cho từng cá nhân, tôi chỉ mở 10 slots Discovery Session miễn phí mỗi tháng.
Tháng 11 này còn lại 8 slots. Nếu bạn quan tâm, đừng chần chừ.
Hẹn gặp lại bạn trong bản tin tuần tới!
Quỳnh
Executive Coach
Founder Q.Coaching
P/S #1: Tuần trước, sau email về “Coaching là gì”, tôi nhận được yêu cầu đầu tiên từ một giám đốc muốn tìm hiểu về coaching. Sau buổi Discovery Session, chị chia sẻ: “30 phút đó giúp tôi nhìn rõ vấn đề hơn là cả tháng tự suy nghĩ. Tôi biết mình cần gì và coaching có thể giúp tôi như thế nào”.
Đó chính là mục đích của Discovery Session - giúp bạn rõ ràng trước khi cam kết bất cứ điều gì.
Nếu bạn đang có bất kỳ thắc mắc nào về coaching, đặt lịch ngay:
P/S #2: Nếu bạn chưa chắc có cần Discovery Session hay không, cứ reply email này với câu hỏi của bạn. Tôi sẽ trả lời và giúp bạn quyết định xem bạn có nên tiếp tục đặt lịch hay không 😊